Alıcı Dil Becerileri Programının Amacı
Alıcı dil becerilerini geliştirebilme
Alıcı Dil Becerileri Programının Kazanımları
Konuşan kişiye dikkatini yöneltir. Konuşan kişiyi jest ve mimiklerle dinlediğini beli eder. Nesneleri ayırt eder Eylemleri ayırt eder. Eylemleri dramatize eder. Nesneleri kategorilerine göre ayırt eder. Nesneleri özelliklerine göre ayırt eder. Nesneleri işlevlerine göre ayırt eder. Kişileri ayırt eder. Olayları oluş sırasına göre sıralar. Olmayanı gösterir. Sesleri ayırt eder.
Programın süresi 1000 ders saatidir.
Alıcı Dil Becerileri Programının Uygulanması
Olayların içeriğini ya da kişiye iletilen mesajları anlama olarak bilinen alıcı dil, konuşma üretiminden diğer bir deyişle, ifade edici dilden daha önce gelişmektedir. Bu nedenle yaygın gelişimsel bozukluk tanısı almış bireylerde öncelikle alıcı dil becerilerinin geliştirilmesi üzerinde çalışılmalıdır.
Öğretim sırasında kullanılacak sözcükler yaygın gelişimsel bozukluk tanısı alan bireylerin anlama düzeyine, kullanılacak materyaller ise bireyin gelişim düzeyine, ilgi alanlarına uygun olmalıdır. Materyalleri kullanmaya başlamadan önce, bireyin tanıması için fırsat verilmelidir.
Nesne ve eylemleri ayırt etme öğretim sürecinde uygulayıcı, vücut bölümleri, giysiler, ev eşyaları, meyve-sebzeler, taşıtlar, hayvanlar, mesleklerle ilgili nesne ve eylemleri içeren sınıflandırma yaparak çalışabilir.
Fiiller, isimlerden daha zor öğrenilir. Bu nedenle fiil içeren cümleleri bireylerin anlaması için bazen birkaç kez tekrarlamak gerekir. Bireylere fiilleri daha kolay anlayabilmeleri için etkinlik sırasında ne yapıldığı sırayla söylenmelidir. Örneğin, dışarıda birlikteyken şimdi merdivenleri çıkıyoruz, taksiye biniyoruz, eve geldik, evde yemek yiyeceğiz. gibi
Bireyin daha kolay öğrenebileceği günlük yaşam içindeki hareketleri ifade eden fiilleri öğrenmesi sağlanmalıdır. Bireyin mümkün olduğunca öğrendiklerinin kullanımını kolaylaştırıcı bir uyarıcı çevre içinde olması gerekmektedir.
Öğretim sürecinde kullanılan materyaller bireylerin günlük yaşantılarında kullandıkları nesnelerden seçilmelidir. Bu nesneler aynı zamanda bireylerin ilgisini çeken nesneler olmalıdır. Böylece bireyin nesneyi tanıması, nesneyle ilişkiyi yoğun olarak kurmasıyla pekiştirilmiş olacaktır.
Olmayanı gösterme öğretim sürecinde bireyin nesneler, durumlar, kişiler arasından olmayanı söylemesi çalışılmalıdır. (şapkası olanı /olmayanı göster. gibi).
Alıcı dil becerilerinin öğretiminde kullanılabilecek yöntem ve teknikler
Doğal dil yaklaşım yöntemi, yapılandırılmış dil yaklaşım yöntemi, Yanlışsız öğretim yöntemleri, Ayrık denemelerle öğretim, Temel tepki öğretimi, Doğrudan öğretim yöntemi (açık anlatım)
Alıcı Dil Becerileri Programının İçeriği
- DİNLEME VE DİKKATİ YÖNELTME
- AYIRT ETME ÇALIŞMALARI
Nesneler, Eylemler, Kişiler, Sesler - OLAYLARI SIRALAMA
Alıcı Dil Becerileri Programında Ölçme ve Değerlendirme
Bu Modülde Ölçme ve Değerlendirme süreci; kaba değerlendirme, öğretim öncesi değerlendirme, öğretim sürecini (ders saati) değerlendirme, son değerlendirme ve öğretim sonrası (dönem sonu) değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır. Bu aşamaların her biri ile ilgili birer örnek ve örnek ile ilgili açıklamalar aşağıda verilmiştir.
- Kaba değerlendirme
- Alıcı dil becerileri değerlendirilirken Kaba Değerlendirme Formu’nda bağımsız olarak yapılan beceriler (+), bağımsız olarak yapılamayan beceriler (-) olarak işaretlenmelidir. Açıklama Bölümüne ise değerlendirme sırasındaki gözlemler yazılmalıdır.
- Kaba Değerlendirme Formu’na kayıt yapılırken bireyin tepkilerine müdahale edilmemeli ve yardımda bulunulmamalıdır.
- Kaba değerlendirme sonucunda aile ile iş birliği yapılarak BEP hazırlanmalıdır. Kaba Değerlendirme Formunda tüm kazanımlar yer almalıdır.
- Öğretim öncesi değerlendirme
Öğretim öncesi değerlendirme sonuçları, Performans Kayıt Tablosunda yer alan öğretim öncesi değerlendirme sütununa işaretlenmelidir.
Yapılan kaba değerlendirme sonucunda alıcı dil becerilerinden Kişileri ayırt eder. kazanımının yetersiz olduğu ve bağımsız olarak yapamadığı varsayılarak bir örnek hazırlanmıştır. Öğretim öncesi değerlendirmede öncelikle ele alınan Kişileri ayırt eder. becerisinin analizi yapılarak alt basamaklara ayrılmıştır.
Öğretim öncesi değerlendirme sütununa Kişileri ayırt eder. becerisi ile ilgili işaretleme yapılırken her bir alt basamak için bireye yönerge verilerek yapıp yapamadığına bakılır. Her bir alt basamak için; bağımsız olarak gerçekleştiriyor ise B, sözel ipucu ile gerçekleştiriyor ise si, model olma ile gerçekleştiriyor ise MO, fiziksel yardım ile gerçekleştiriyor ise FY yazılır.
- Öğretim sürecini değerlendirme
Öğretim sürecini değerlendirme sonuçları, her ders saati sonunda Performans Kayıt Tablosu’nda yer alan öğretim sürecini değerlendirme sütununa işaretlenir. Öğretim öncesi değerlendirme sonucuna göre bireyin bağımsız olarak yapamadığı kazanımın (Kişileri ayırt eder.) alt basamakları üzerinde öğretim yapılacaktır.
Her ders saati öğretiminin sonunda bireyin becerinin hangi basamağında kaldığı Performans Kayıt Tablosuna işlenir.
Formun sonunda yer alan Aile Bilgilendirme Bölümüne, Kişileri ayırt eder. kazanımının hem öğretiminin hem de kalıcılığının sağlanabilmesi için evde yapılacak olan tekrarlar ile ilgili açıklamalarda bulunulmuştur.
- Son değerlendirme
- Örnek alınan kazanım Kişileri ayırt eder. becerisi olduğu için öğretim sürecinde yapmı olduğumuz son ders saati değerlendirmesi, aynı zamanda bireyin bu kazanım için son değerlendirilmesi olacaktır. Bu nedenle ayrı bir form hazırlanmışamıştır.
- Alıcı Dil Becerileri nde bulunan nesneleri, eylemleri ayırt eder, olay kartların sıralar vb. kazanımlar için Performans Kayıt Tablosu’nda öğretim süreci değerlendirme basamakları gerçekleştiği ( + ya da B olarak işaretlendiği ) zaman farklı soru ve materyallerle ezbere yapılıp yapılmadığını değerlendirmek amacıyla Son değerlendirme Formu hazırlanmalıdır.
- öğretim sonrası (Dönem Sonu) değerlendirme
- Bireyin gelişimi, öğretim sürecini değerlendirme sonuçlarına uygun olarak her ay sonunda Dönem Sonu Bireysel Performans Değerlendirme Formu’na işlenmiştir.
- Dönem Sonu Bireysel Performans değerlendirme Formu doldurulurken kazanımın öğretimine hangi ayda başlanmış ise ilgili sütuna, kazanım gerçekleşti ise +, kazanım gerçekleşmedi ise – olarak işaretlenir. Gerçekleşmeyen kazanımın öğretimine bir sonraki ay içerisinde devam edilir, kazanım gerçekleştiyse + konur.
- Form dönem sonunda uygulayıcılar tarafından bireyin tekrar değerlendirilmesi için veli aracılığı ile RAM’a gönderilir.
Özel eğitim Değerlendirme Kurulu’nca önerilen süre sonunda birey için gerçekleştirilmesi amaçlanan kazanımlardan gerçekleştirilemeyen ya da öğretimi yapılamayan kazanımların gerekçeleri, ayrıntılı olarak (1. öğretime hiç başlanmadı ise gerekçeleri 2. Öğretime başlanmış olmasına rağmen kazanım gerçekleştirilemedi ise hangi alt basamakta kalındığı ) RAM Bilgilendirme Bölümü’nde açıklanacaktır.
